از گذشته درمانگاه ها و کلینیک های درمانی برای مراجعین فضایی ناخوشایند و نامطلوب بودند. امروزه طراحی داخلی های هوشمندانه و انتخاب درست متریال ها و وسایل سبب شده است تا محیطی پویا و در عین حال آرامش بخش برای مراجعین و حتی پزشکان ایجاد شود. بدون شک بیماران، کلینیک های درمانی که در آن احساس آرامش و رفاه بیشتری دارند را برمی گزینند و این امر سبب رشد اقتصادی و بهبود روند کاری درمانگر می شود. لکن با رعایت ضوابط و استاندارهای طراحی انواع کلینیک های پزشکی و دندانپزشکی میتوان این فضا ها را به فضایی خوشایند بدل نمود. در ضوابط معماری درمانگاه توجه به نکات زیر الزامی است: 

۱) سایت، ۲) طرح جامع، ۳) همسایگی ها، ۴) دسترسی، ۵) طرح و نقشه ساختمان، ۶) تعامل بین عناصر معماری داخلی و خارجی ساختمان درمانگاه، ۷) خروجی های اضطراری، ۸) طراحی اتاق ها، ۹)دیوارها، درب ها و پنجره ها، ۱۰) اتاق های تاسیسات مکانیکی و الکتریکی، ۱۱)مبلمان، ۱۲) تجهیزات پزشکی.ضوابط معماری درمانگاه برای طراحی و تقسیم بندی فضاهای کلینیک عبارتند از: ۱) طراحی فضاهای دسترسی عمومی که از آن جمله اند پارکینگ، رمپ دسترسی ویلچر، آسانسورها، سرویس های بهداشتی، اتاق معاینه و مشاوره، ۲) داروخانه و خدمات درمانی، ۳) فضاهای بستری و اتاق های انتظار، ۴) دفاتر پذیرش و فضاهای اداری، ۵) فضاهای خصوصی برای مشاوره توسط روانشناسان، ۶) ابعاد اتاق درمانگاه بایستی به راحتی بیمار و یک همراه را در خود جای دهد، همچنین فضای کافی برای حضور پرستار یا پزشک به طور همزمان باشد.

اصول معماری داخلی درمانگاه در اصول معماری داخلی درمانگاه به طور کلی نکات زیر بایستی رعایت شود: ۱) فضاهای پذیرش و ورودی اصلی بایستی مطلوب و استقبال شونده باشد، ۲) ظاهر فضای داخلی آرام بخش باشد، ۳) معماری فضای داخلی بایستی از عایق صوتی برخوردار باشد، ۴) دمای فضای داخلی محیط درمانی بایستی در تمامی فصول مطلوب و دلپذیر باشد، ۵) کیفیت هوای معماری داخلی درمانگاه مطلوب باشد به نحوی که از شیوع عفونت و سایر بیماری های جلوگیری شود، ۶) مصالح و پرداخت رنگ معماری داخلی درمانگاه بایستی مکان هایی با حریم خصوصی مطلوب ایجاد کند، ۷) پرداخت رنگ، مبلمان و سایر اجزای دکوراسیون داخلی درمانگاه بایستی از آشفتگی در فضا بکاهند، ۸) استفاده از هنر در معماری داخلی درمانگاه، بخش ترکیبی طراحی فضای داخلی باشد و برای بالابردن کیفیت محیط درمانی استفاده شود، ۹) نور و رنگ در فضای داخلی درمانگاه بایستی در ایجاد تنوع، انگیزه و آرامش در داخلی موثر باشد،

طراحی معماری درمانگاه در طرح معماری درمانگاه، سایت تسهیلات درمانی بایستی برای دسترسی افراد محلی و وسایل نقلیه خدماتی مطلوب باشد همچنین از تجهیزات اطفای حریق، آمبولانس و سایر وسایل نقلیه اورژانس برخوارد باشد. سایر نکات طراحی معماری از آن جمله اند دسترسی و سیرکولاسیون آسان برای بیماران، کارمندان و همراهان بیمار (هم افراد عادی و هم معلول)، عابران پیاده، دوچرخه ها، و سایر وسایل نقلیه عمومی. انعطاف پذیری و سازگاری برای نیازهای آینده در طرح معماری درمانگاه بایستی به نحوی باشد که برای تغییرات در پلان، عملکرد و حجم ساختمان درمانی تطبیق یابد.
نقشه معماری درمانگاه در نقشه معماری درمانگاه رعایت نکات زیر الزامی است:۱) جهت گیری مطلوب ساختمان ضروری است،۲) در نقشه معماری درمانگاه بایستی سطوحی طراحی شود که مناسب برای ورودی ها و دسترسی به فضای داخلی باشند، ۳) پلان معماری با توپوگرافی سایت به صورت یکپارچه ترکیب شود و حس تعلق به مکان و ترکیب با همسایگی رعایت شود، ۴) در نقشه معماری ارتفاع، حجم و نورگیرها بایستی با توجه به محیط پیرامونی در نظر گرفته شود، ۵)فضاهای سیرکولاسیون و مناطق اشتراکی در نقشه طرح درمانگاه به عنوان مکان هایی برای درمان و آرامش باشند، ۶) در پلان معماری از راهروهای باریک و طویل بدون نور روز و یا عدم وجود دید و منظر به سمت بیرونی پرهیز شود، ۷) فضاهای معماری بایستی به صورت دنباله ای از مکان های جذاب با درجه ای مناسب از محصوریت باشند،

جدول راهنمای طراحی معماری درمانگاه ها در جدول راهنمای طراحی معماری درمانگاه ها رعایت اصول زیر الزامی است: ۱) سهولت دسترسی به فضای بیرونی- انتقال آسان و مریی، گذر از محیط داخلی امن جذاب و معنا دار و گزینش فعالیت های مطلوب، ۲) علامت گذاری و مسیریابی – ویژگی های ساختمان، نشانه ها، محلی سازی نقشه ها، جهت گیری نور و منظر، ۳) مجاورت فضاها و اتاق ها- دسترسی به سرویس بهداشتی، اتصالات مناسب بین فضاهایی نظیر سالن های جلسات، فضای غذاخوری، آشپزخانه اتاق خواب بیماران، دوش ها و سرویس های بهداشتی جداگانه، ۴) قابلیت دیدن و نفوذپذیری- تقسیم بندی اتاق ها، پلان باز، جلوگیری از دید مستقیم به سمت درب ها، استفاده از صفحات شیشه ای برای مشاهده ی فعالیت ها درون فضای داخلی اتاق ها، نورپردازی و جایگزاری علایم و نشانه ها در سطح مناسب دید، ۵) مقیاس، ۶) حفظ حریم شخصی و عمومی- برقراری سلسه ی ارتباطی فضاهای عمومی به خصوصی،
تحلیل پروپوزال پروژه معماری درمانگاه حجم معماری درمانگاه خارجی ارتفاع، حجم و افق معماری ساختمان درمانگاه بایستی با محیط اطراف مرتبط باشند. در بیمارستان ونیز طراحی شده توسط لوکوربوزیه، هدف تقلید از نوعی ساختار گونه شناسی ونیزی است. مدول هایی که برای حجم بیمارستان در نظر گرفته شده تقریبا برابر و یکسان است. چهار تا از حجم مربع ها، «واحدهای مراقبت» نامیده شدند که در پیرامون میدان مرکزی کوچکی واقع شدند. سامانه ی فضایی بیمارستان ونیز اثر لوکوربوزیه به نحوی طراحی شدند تا طرح جامع بیمارستان در آینده توسعه یابد. فضاها در حجم معماری بیمارستان ونیزی قابلیت تقسیم بندی بیشتری دارند. فضاها همچنین از لحاظ عمودی نیز طرح ریزی شدند: خدمات اداری و ورودی ها در طبقه همکف واقع شدند و اتاق های بستری بیماران در طبقات بالاتر قرار دارند. یکی از مشکلات حجم بیمارستان ونیزی اثر لوکوربوزیه فقدان پنجره ها در واحد مراقبت است.
دیاگرام معماری درمانگاه بیمارستان در حالی که بیمارستان‌ها در گذشته آگاهانه جهت مصارف پزشکی، جراحی طراحی می‌‌شدند امروزه می‌توان شاهد تغییر جهت به سوی انسانگرایی در امکانات بیمارستانی بود. بیمارستانهای امروزی بیشتر به هتل شبیه هستند. وجود فضای اقامتی دارای اهمیت بیشتری نسبت به طرح‌های سرد بهداشتی در بیمارستانهای گذشته است. مدت زمان بستری و اقامت بیمار به طور پیوسته کوتاهتر می‌شود و علاقه به اتاق‌های یک تختی یا دو تختی (در خصوص بیمارهای خصوصی) بیشتر شده است. دیاگرام معماری درمانگاه بیمارستان فضاهای زیر با اهمیت هستند: ۱) مفهوم طرح ریزی، ۲)مسیریابی، ۳) داروخانه، ۴) استریل‌سازی مرکزی، ۵)بخش مراقبت های ویژه، ۶)دپارتمان های مراقبت. یک بیمارستان عمومی به بخشهای مراقبت، معاینه و درمان، انبار و محل نگهداری موقت زباله، اداری و فن آوری تقسیم می‌شود. قسمت‌های اقامتی و احتمالا بخش‌های آموزشی و پژوهشی و همچنین بخشهای حمایتی برای عملیاتهای خدماتی نیز در یک بیمارستان عمومی وجود دارند.